Số lượng nước tiểu ít, bài tiết ra khó, thuộc chứng “long bế, lâm chứng” trong y học cổ truyền. Thường gặp trong các bệnh viêm đường tiết niệu do sỏi, do nhiệt, u xơ tiền liệt tuyến, do viêm nhiễm tạp khuẩn.....Các biểu hiện tiểu rắt, tiểu buốt, tiểu khó, tiểu nhỏ giọt, tiểu không hết bãi, nước tiểu vàng, bệnh thuộc thể cấp (thấp nhiệt hạ tiêu) và thuộc thực chứng trong YHCT.
1.1 Viêm đường tiết niệu do thấp nhiệt
Triệu chứng: Tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu nhiều lần, số lượng ít, nước tiểu vàng. Bệnh có thể kèm sốt nhẹ, miệng khát, rêu lưỡi vàng ít nhớt, mạch sác.
Pháp điều trị: Thanh nhiệt, lợi thấp.
Bài thuốc 1:
Cối xay 30g Sài đất 10g
Râu ngô 8g Đỗ đen sống 10g
Rễ cỏ tranh 12g
Chú ý:
Nếu thuốc tươi lượng tăng gấp 3 lần. Mỗi ngày dùng một thang, đổ 3 bát nước ăn cơm sắc còn 1/2 bát để nguội mới uống. Ngày sắc 2-3 lần. Uống sau khi ăn khoảng 1 giờ. Uống bài thuốc 1 trong 3 ngày liền nếu chưa khỏi thì dùng (bài 2 hoặc bài 3).
Bài thuốc 2
Bông mã đề 40g
Lá huyết dụ 20g
Bồ công anh 12g
Cách sử dụng như bài 1, nếu thuốc tươi tăng gấp 3 lần.
Bài thuốc 3
Kim ngân hoa 12g Ké đầu ngựa 12g
Thạch cao 12g Ngưu tất nam 12g
Cát căn 12g Sinh địa nam 12g
Hoài sơn 12g Cam thảo nam 12g
Mộc thông 12g
Chú ý:
Chế độ ăn: Nên ăn các chất mát như bột sắn dây dùng sống để uống, nước chanh, nước dừa, khoai sọ, bí xanh, rau muống, cải bắp, dưa hấu.
Kiêng ăn: Các chất cay nóng, thịt chó, dê, bò, rượu, ớt, gừng.
1.2 Viêm đường tiết niệu do sỏi
Triệu chứng: bệnh nhân có cơn đau quặn vùng thắt lưng, đau lan xuống vùng hạ vị, kèm chứng tiểu khó, tiểu bí, tiểu ít, tiểu ra máu tươi....
Pháp điều trị: Thông lâm, bài thạch, lợi tiểu, chỉ huyết.
Điều trị:
Bài 1:
Kim tiền thảo 40g Cỏ xước 20g
Chuối hột 20g Rễ cỏ tranh 20g
Lá huyết dụ 10g
Cách sử dụng và sắc thuốc (như trên). Uống liên tục từ 10-20 ngày thì ngừng. Trường hợp uống bài 1 không thấy kết quả như trên chuyển sang bài 2.
Bài 2
Củ dứa 40g Cỏ xước 20g
Trinh nữ 30g Kim tiền thảo 50g
Cỏ hàn the 30g Cỏ bợ 20g
Đậu ván tía 20g Cây chìa vôi 20g
Râu ngô 20g Ngải cứu 20g
Chú ý: Cách sử dụng và sắc uống như trên. Uống liên tục từ 10-20 ngày.
Chế độ ăn uống: Nên ăn các chất mát, lợi tiểu, như uống bột sắn dây sống, nước chanh, nước dâu, bí xanh củ cải, rau cải, rau ngổ, nước ngô.
Kiêng ăn: Một số loại có hàm lượng canxi cao (xương hầm, cua, ốc, tôm, trứng...) và các chất cay nóng, hạt tiêu, ớt, gừng, tránh nhịn tiểu kéo dài.